James L. Barton 1800’lü yıllardan başlayarak Osmanlı topraklarındaki misyonerlik faaliyetlerini isim bölge tarih vererek özetlemiş. Çöküş dönemindeki Osmanlı topraklarında eğitim sistemi, sağlık alt yapısı çok zayıf.  Teba’yı oluşturan etnik dini toplulukların liderleri Padişah ve saray ile anlaşma içinde…  Ve halk sefalet içinde, vergiler altında ezilmekte. Yalnızca Tanrı ve kitap adına (!) çalışan Amerikalı evangelist misyonerler