Levant’ın Yıldızı İzmir, Bülent Şenocak

Lavanten tanımı, tarihi ve kültürü hakkında yazılan nefis bir kitap.  İzmir’i ele almış.

Rakamlar ile İzmir’in 1800’lü yıllardan itibaren nasıl bir ticaret merkezi olduğunu hatta İstanbul’u zaman zaman geçtiğini vurgulamış.  Kitap’da eski resimler ve posta kartları yer alıyor.
Verilen imtiyazlar ile şehre yabancı sermaye yatırımları gelmiş.   Tabi bu imtiyazların karşılığını yatırımcıları misli ile almışlar.
– Ticaret geliştikçe yeni bir liman imtiyaz ile yapılmış.  Ücretler yüksek tutulunca, gemiler başka küçük limanlara yönelmişler.
– Demiryolu için imtiyaz alan İngilizler bunu İngiltere’de başka yatırımcılara satmışlar. 1856 yılından başlayarak 1911’e kadar .292km demir yolu inşa edilmiş.
– Pamuk ve pamuk endüstrisi çok gelişmiş.  Ama bir noktada Balkanlar ve İngiltere’deki tesislere pamuk ihraç edilince gerileme yaşanmış.
– Fransa İngiltere ile savaşırken limanları ablukada olduğu için İzmir’e gemi gönderemez olmuş!
– Ermeni, Fransız, Rum İtalyan, İskoç, Avusturya toplam 20 civarı okul 3000’e giden öğrenci toplamış.
İzmir işgali sırasında Yunan Hükümeti bir ÜNİVERSİTE için yatırım yapmış.  Bina yapılıp, kütüphane dahi kurulmuş.

Kısaca İzmir bağımsız bir şehir devlet gibi ilerlemiş. Doğu’da Avrupa şehirleri ile yarışır hale gelmiş…
1. Dünya savaşına kadar.

Savaş ve sonrası gelen İşgal şehrin duraklamasına sebep olmuş.  İzmir’in işgalden kurtuluşu sırasında çıkarılan yangın ise gerilemesine sebep olmuş! Osmanlı’nın adeta özerklik verdiği her isteyene imtiyaz verdiği İzmir yakılıp yıkılmış.  Demografik yapısı da bozulmuş!

Kitaba getireceğim tek eleştiri ise İzmir işgali ve sonrasının çok zayıf geçilmesidir.  1800’lü yıllardaki ekenomik faaliyetler detayları ile anlatılmış.  Buna karşın daha yakın tarihte olanlar aynı detayda verilmemiş.

An itibarı ile yaşadıklarımızı daha iyi anlamak için okumanızı tavsiye ederim.