Jaguar Bir Efsanenin Yeniden Doğuşu

Jaguar’ın 1921 yılında kurulduğunda motosikletler için sepet (side car) ürettiğini ve isminin de Swallow olduğunu biliyor muydunuz?  2 ortak var ilk yıllarda Lyons ve Walmsley.  Lyons (ki daha sonra Lord olarak anılmaya başlanıyor),  şirketin ilk 50 yılına direkt etki eden isim.  Sürekli Jaguar’ın farklı üstün ve bağımsız olması için uğraş veriyor.  Otomotiv sektöründe öngörü kabiliyeti yani vizyonu sayesinde Jaguar’ı belli noktada tutuyor.

Kitap çok da uzun değil ama Türkçe tercüme tam bir felaket.  Kopuk kopuk ve rastgele kelimeler arka arkaya sıralanmış gibi bir hisse kapılıyorsunuz.  Tavsiyem bulursanız İngilizce’sini edinmeniz olacak.

Kitap aslında İngiliz otomotiv sektörünün neden kaybettiğinin kısa tarihçesini anlatıyor.  Sürekli devlet tarafından kontrol edilen, sendikalar ile dar görüşlü yöneticilerin arenası haline gelen firmalar zararı engellemek için birleştiriliyor ve Leyland BMC gibi dev gruplar oluşturuluyor.  Ama sinerji sağlanamıyor, dahili kavgalar bitmiyor.  Kitapta bunlar isim ve detayları ile var.  Nerede hata yapıldığını anlamak için okumanızı tavsiye ederim.

Bu kargaşa arasında, Jaguar sürekli kar ediyor ve üst sınıf segmentte farklı tasarımı ve başarılı (güçlü) motorları ile tercih ediliyor.  Birleşmelerde önüne çıkan ve firmanın sonu olabilecek tehditleri başarı ile savuşturuyorlar.  Bu arada özellikle E-Type için yapılan lansmanı ve yakalanan başarıyı okumanızı tavsiye ederim.

Kitapta öyle dersler var ki, bunlardan bazıları;

– BMC yöneticileri, birleşmeden sonra arabaların gerçek maliyetlerini bilmediklerini fark ediyorlar,

– Jaguar talep gördüğü için yurt dışı bayilikleri iptal edip direk satmaya çalışıyorlar (bu konu hala günümüz iş dünyasında da geçerlidir.   Başarısız olan bölgelere başarılı olan bölgeler merkezden yamanarak gün kurtarılır.  Yapılan seçimler ise firma içinde kayırma şeklindedir).

– Jaguar kar etmesine karşın bu kar ana grupta eritiliyor ve yatırım yapmasına engel olunuyor.

– Araba gövdesini yapan firmanın kalite sorunları sebebi ile yaşananlar, 

– Jaguar çalışanlarının her şeye rağmen kurumlarına olan bağlılıkları ve bilnçleri.

Son kısımlarda satış kanallarının iyileştirilmesi ile ilgili yapılan çalışmalar ilginç.  Jaguar’ın kuruluşundan itibaren kullanıcıları ile kurmaya özen gösterdiği direkt ilişki çok enteresan.  Firma yeni modelleri Browns Lane fabrikasında lanse ediyor.  Kullanıcıları ile uzun vade bir ilişki kurmaya çalışıyor.  (Günümüzde bir çok markanın yalnızca showroomlarındaki satıcının o an ki kabiliyetine bırakılan nerede ise anlık bir ilişki değil bu).  

Yazdığım gibi, şirketin son 25 yılı fotoğrafta önce Ford sonra ise Hintli grup TATA var.  Halen Browns Lane’deki fabrika aktif imiş. Ama Hindistan’ın Pune şehrinde de yeni bir fabrika devreye girmiş.

Nerede ise yüzyıla ulaşan bu markanın kuruluşu itibarı ile yaşananları ve markayı marka yapanları tanımak için okumanızı tavsiye ederim.