Pera’dan Beyoğlu’na, Orhan Türker

Adından da anlaşılacağı gibi kitap Pera’dan Beyoğlu’na 1860’lardan itibaren olayları belgeliyor.
1453 İstanbul’un fethi sonrası içinde oldukça kısa bir bölüm var.

Fetih sonrası Pera özerk bir bölge gibi hayatına devam ediyor.  Rum İtalyan nüfus çoğunlukta ama buna Fransız İngiliz gibi diğer milletlerden de katılım oluyor. Herkesin kendi dilini konuştuğu, kendi ülkesinin vatandaşı olduğu bir bölge.
Avrupa’dan gelen malların satıldığı dükkanlar, farklı inanışlar için dini yapılar, okullar, tiyatrolar ve evet lüks genelevler.  Fetih sonrası Türkler bu bölgeye eğlenmeye geliyorlar.

Bu yapı 1. dünya savaşına dek sürüyor.  İmparatorluğun çökmesi, işgale uğraması ile Pera halkının beklentileri oluşuyor. Düşünün Fransız bir general Beyaz Atı ile  (!) Beyoğlu’nda işgalin başında askerleri ile geçit töreni yapıyor!

İstanbul’un kurtuluşu ile tersi bir durum oluşuyor. Ama kitaba göre Pera yine de 2. dünya savaşından sonra toparlanıyor 1945 ile 1955 yılları arasında.  6-7 Eylül 1955’de yaşanan olaylar ise sonun başlangıcı oluyor, yazara göre.
Kıbrıs’ta yaşanan kanlı Noel (16 Mart 1964) sonrasında Türk Hükümeti Ankara Anlaşmasını tek taraflı olarak yürürlükten kaldırmıştır.
Bu anlaşma Yunanistan vatandaşlarına Türkiye sınırları içinde kalma, ticaret yapma ve mal mülk sahibi olma hakkını veriyor idi.  Bunun sonucu kitaba göre 45.000 Yunan vatandaşı ve Rum sınır dışı edildi.  Ve Pera’nın demografik yapısı değişti.

Kitap ilginç.  Yakın tarihte yaşananları anlamak için tavsiye ederim.  Görseller, devrin gazete haberleri  biraz fazla tutulmuş olsa da.

Not: Onur İnal tarafından aynı isimle 2006 yılında yazılan bir kitap daha var bu arada!  Bunu da edinip okumak lazım tabi.